Başkalaşım Geçiren Canlılar

Başkalaşım Geçiren Canlılar

Bugünkü yazımızda sizlere başkalaşım geçiren canlılar ve onlar hakkında bilgi vereceğiz. İlk önce başkalaşımın kelime anlamından söz edelim.

Başkalaşım nedir?

Başkalaşım kurbağa, kelebek gibi bazı canlıların yumurtadan çıktıktan sonra bazı yapısal değişiklikler sonrası ana canlıya benzer hale gelmesine denir.

Başkalaşım geçiren canlılar

Kurbağalar

Kurbağalar larva döneminde iken suyun altında solungaç solunumu, ergin dönemdeyken karada deri ve akciğer solunumu yapmaktadır. Kurbağalar yumurta ile çoğalırlar ve yavru bakımı yapmazlar. Gelişimleri sırasında başkalaşım geçiren kurbağalarda dış döllenme görülür. Yavrularını sütle beslemezler. Kalplerinde 3 odacık bulunan kurbağaların kirli kanları akciğerlerinde temizlenir. Kurbağaların vücutlarında temiz ve kirli kan dolaşır. Soğukkanlı yaratıklar olan kurbağalar genellikle nemli bölgelerde yaşarlar.

Eklem bacaklılar

Eklembacaklıların vücutlarının dışında kitin ismi verilen bir örtü bulunmaktadır. Oldukça sert ve dayanıklı olan bu örtü sayesinde vücutlarında diklik ve desteklik olur. Vücutlarında bulunan deri kıvrımları ve halkaların birbirine eklenmesiyle oluşan yapıya dış iskelet ismi verilir. Eklem bacaklılar yumurta ile çoğalırlar. Eklembacaklıların böcekler grubunda olanları başkalaşım geçirmektedir. Yumurtadan çıkan küçük kurtçuklar larva ismi verilir. Larva halinden ergin haline gelinceye kadar içinde bulunduğu uyku dönemine ise Pupa denir. Pupa dönemi ipek böceğinin kendisinin salgıladığı ve ipekten yaptığı koza içinde geçirilirken, karasinek de ise kabuk içinde geçirilir.

Eklem bacaklılar 6 gruba ayrılır;

1.      Böcekler: karasinek, sivrisinek, hamam böceği, çekirge, kene, pire, tahtakurusu gibi canlılar bu sınıfın içerisinde yer alır.

2.      Kabuklular: yengeç ve karides

Örümcekler: örümcek akrep gibi canlılar

Çok ayaklılar: çıyan ve kırkayak türü canlılar

3.      Sümerler:

4.      Mercanlar:

5.      Yumuşakçalar: Ahtapot, sümüklü böcek, istiridye, salyangoz, midye, mürekkep balığı gibi canlılar

6.      Derisi dikenliler: Denizyıldızı ve denizkestanesi

Başkalaşım ve başkalaşım geçiren hayvanlar

Bazı canlılar dünyaya geldikleri ilk anda ana canlıya benzerken bazı canlılar ise benzemez. Bu tür canlılar gelişim dönemleri süresinde başkalaşım geçirerek ana canlıya benzemeye başlar. Buna verebileceğimiz en iyi örnek kurbağalar ve böceklerdir. Bu canlılar yumurtadan ilk çıktığı anda ana canlıya benzemez. Gelişim sürecinde yapısal değişikliklere uğrayarak ana canlıya benzerler.

İpek böceğinin başkalaşım evresi

İpek böcekleri kendi vücutlarından salgıladığı yapışkan bir madde olan iplikle yumurtaların birbirine bağlanmasını sağlar ve etrafa dağılmasını önler.

 Tırtıl yumurtaların gelişebilmesi için salgılanan bu iple kendisine koza örmeye başlar. Koza örme işlemi 3-4 gün sürmektedir.

Yumurta olgunlaştığı zaman tırtıl oluşur

Tırtılın ana canlıya benzeyene kadar geçirdiği bu uyku dönemine Pupa ismi verilir.

Pupa dönemi sona erdiğinde koza yırtılır ve kelebek ortaya çıkar.

Kurbağanın başkalaşım evreleri

Kurbağanın bıraktığı döllenmiş yumurta hücresinin gelişmesi sayesinde larva oluşur

Oldukça ufak ve balığa benzeyen bu larvalar gelişerek iri baş olurlar.

İribaşlar zamanla büyüyecek, önce arka bacakları sonra ön bacakları çıkacaktır. Bu gelişimin ardından kuyrukları kaybolacaktır.

Bu başkalaşım sonrasında canlı, genç yavru bir kurbağadır.

Yavru kurbağa da zamanla gelişimini tamamlayıp ergin bir kurbağa haline gelecektir.

Bugünkü yazımızda sizlere başkalaşım nedir, başkalaşım geçiren canlılar ve başkalaşım geçirme evrelerini anlattık. Umarız faydalı olmuştur.